Haarlem

We hebben er even op moeten wachten, maar nu is het zover.  De gemeenteraad van Haarlem wil dat er opnieuw onderzoek gedaan wordt naar de vermeende misstanden in de vrouwenopvang van Heemskerk. Het onderzoek in opdracht van Blijf Groep, de organisatie die verantwoordelijk is voor de vrouwenopvang, is niet onafhankelijk en stuit op veel kritiek. Niet alleen had de onderzoeker zeer weinig tijd om het onderzoek te doen (acht dagen), ook was de vraagstelling suggestief. Het ging er niet zo zeer om om te achterhalen wat er nou precies was misgegaan, de Blijf Groep wilde een onderzoek om ‘er van te leren’.

“Er is nooit echt aan waarheidsvinding gedaan”, geeft Sibel Özoğul (SP-raadslid) aan, “belangrijke personen, zoals oud-medewerkers en vrouwen die uit de opvang gevlucht waren, zijn niet of niet voldoende gehoord. Juist in een situatie waar partijen zo tegenover elkaar staan, en waar mensen kwetsbaar zijn, moet je een onafhankelijk onderzoek doen en proberen te achterhalen wat er precies is gebeurd. ”

Schijn van partijdigheid
Al in september toen het onderzoek startte, heeft de SP wethouder Jack van der Hoek hier op aangesproken. Sibel Özoğul: “Omdat de vrouwen zich onveilig voelen, moet je alle schijn van partijdigheid vermijden bij het onderzoek, anders praten ze niet.” Toen zag Van der Hoek nog geen enkel probleem, maar inmiddels zegt hij ook dat het achteraf gezien verstandiger was geweest als niet de Blijf Groep een onderzoek was gestart, maar een onafhankelijke partij als de gemeenteraad.

Wat ook verstandig was geweest, is als de wethouder niet de opmerking had gemaakt dat er volksvertegenwoordigers zijn die liever naar de media stappen dan hem van misstanden op de hoogte brengen. Het diskwalificeert niet alleen de motieven van volksvertegenwoordigers, daarnaast was enige tijd onduidelijk op wie hij doelde en klopte het ook gewoon niet. Niemand was veel eerder op de hoogte dan de wethouder. Bovendien gaat zijn opmerking eraan voorbij dat het de verantwoordelijkheid van de gemeente is om de kwaliteit van zorg in de vrouwenopvang te controleren. Je laten informeren is een slechts een passieve vorm daarvan.

Bestuurlijke lamlendigheid

De kritiek van de SP richt zich niet alleen op het onderzoek. Afgelopen maanden tekenen zich door een vorm van bestuurlijke lamlendigheid, alsof het ontbrak aan compassie. Toen de vrouwen 27 augustus vluchtten uit de locatie in Heemskerk, kwamen zij niet met lichte aantijgingen. Het ging om intimidatie, prostitutie en slechte hygiëne. Hoewel de wethouder wel meteen de GGD erop afstuurde (hygiëne was inderdaad onder de maat) en de vrouwen korte tijd onderbracht in een hotel, kon het ook gebeuren dat een van de vrouwen een paar dagen later weer werd terug gestuurd naar diezelfde locatie. “De gemeente heeft toch een zorgplicht, hoe kun je een vrouw terug laten sturen naar de opvang waar voor ze is gevlucht, als je nog niet weet wat daar aan de hand is”, vraagt Sibel Özoğul zich af, “ik vind dat de gemeente gefaald heeft.”

Voor de SP is het belangrijk dat er gedegen onderzoek wordt gedaan naar het handelen van de Blijf Groep en dat de zorg verbetert. De afgelopen maanden kwamen de meest treurige verhalen het raadslid ter ore. Over hoe van een van de gevluchte vrouwen haar twee kinderen werden afgepakt (door Jeugdzorg) omdat bij de Blijf Groep geen verblijfplaats van de vrouw bekend zou zijn. Diezelfde vrouw werd op een later moment zonder pardon na een conflict met de Blijf Groep ’s avonds laat met de twee kinderen op straat gezet. “Toen bekommerde de Blijf Groep zich ineens niet meer om de veilligheid van de kinderen. Het is belangrijk dat dit soort verhalen worden onderzocht, om na te gaan wat er is misgegaan. Als vrouwen die gevlucht zijn voor huiselijk geweld aangeven dat zij nog liever terug gaan naar hun (ex)-man, dan te blijven in de opvang, dan klopt er iets echt niet ”, zegt Sibel, “pas erna kun je ervan leren en zaken veranderen”.

Vorm van rechtvaardigheid
Daarom is het ook zo belangrijk dat er uit deze  groep kwetsbare vrouwen iemand is opgestaan die het heeft aangedurfd haar mond open te doen. Özoğul: “Zonder haar zouden we dit niet weten en zou er nu geen nieuw onderzoek komen. Ze wordt ten onrechte door de Blijf Groep weggezet als een stoker, maar je moet juist dankbaar zijn dat er mensen dapper genoeg zijn om aan de bel te trekken. Ik ben niet alleen blij dat er nu een onafhankelijk onderzoek komt, ook vind ik het een vorm van rechtvaardigheid voor de vrouwen dat hun aanklacht serieus wordt genomen.”