Haarlem

“Brede politieke wil om Haarlemse opvang te verbeteren”, kopte het Haarlems Weekblad op 25 oktober 2019 ¹). Aanleiding was het zwartboek dat we als SP naar buiten hadden gebracht met de veelzeggende titel ‘Hoezo zelfredzaamheid? Het dagelijkse gevecht tegen willekeur en bureaucratie van Haarlemse daklozen bij HVO-Querido.’ In het zwartboek kwamen we niet alleen met de verhalen en de problemen, maar ook met de oplossingen: Laat zo snel mogelijk onafhankelijk onderzoek verrichten naar de oorzaken. Zet de afdeling WMO/Daklozenopvang en HVO-Querido onder verscherpt toezicht. Regel een externe vertrouwenspersoon. Scheid het maatschappelijk werk van HVO. Zet de beschikbare noodbedden in om de mensen die geschorst zijn op te vangen.

Angst en repressie

Sindsdien zijn er 7 maanden verstreken en zijn we een hoop kennis verder. Is het dan ook beter geworden? Eerder het tegendeel. Elke keer als ik denk dat het dieptepunt is bereikt, blijkt het toch nog erger te kunnen; Hoe meer je erin duikt des te meer schrijnende voorvallen naar boven komen. Hoe meer bewoners open zijn over wat ze meemaken hoe meer ze monddood gemaakt worden. Door te dreigen met uitzetting of met het weghalen van kinderen. Er heerst een angstcultuur bij medewerkers van HVO maar - en dat is minstens zo erg - ook bij de organisaties eromheen. Er is moed voor nodig om je mond open te doen. Maar de verschillende ketenpartners hebben elkaar allemaal nodig. Anoniem horen we schokkende verhalen,

Er liggen onderzoeken, uitspraken van de klachtencommissie, uitspraken van rechters die allemaal laten zien dat het niet goed gaat bij HVO. Ondertussen jubelt wethouder Meijs trots dat HVO een ‘lerende organisatie’ is. Maar niets is minder waar. De reflex is precies de omgekeerde. In een écht lerende organisatie wordt juist erkend dat er fouten worden gemaakt. In een écht lerende organisatie voelen medewerkers zich veilig om kritisch naar zichzelf en hun collega’s te kijken. In een écht lerende organisatie weten ze zich gesteund door de leiding om te kijken hoe het een volgende keer beter kan. Daarmee kijkt de leiding dus óók kritisch naar zichzelf. Hoe? Door je grootste criticasters binnen te halen. Door je klanten aan te moedigen om te zeggen wat ze ervaren en in de cliëntenraad te zetten in plaats van op straat. En er serieus wat mee te doen. Zodat medewerkers weer zin krijgen om te doen waar ze het vak ooit voor begonnen zijn: mensen helpen. En de mensen om wie het gaat zich weer serieus genomen voelen, weer méns te voelen.

De mens voorop

De SP doet wat ze kan, maar het kwartje is nog niet gevallen. HVO heeft medewerkers uit Amsterdam laten invliegen om te kijken wat er mis is. Dat is een begin. Maar zolang de signalen die we bijna dagelijks krijgen niet veranderen, is dat niet genoeg. Het probleem zit bovenin: in de top van HVO en bij het gemeentebestuur dat ziende blind is. Hoe lang duurt het voordat wethouder Meijs beseft dat de cultuur opengebroken moet worden? Hoe lang voordat hij beseft dat er niets verbetert zolang HVO in kramp schiet, bij de GGD de ene hand de andere wast en de wethouder alles met de mantel der liefde bedekt?

In plaats van te kijken waar het fout gaat heeft nu de boodschapper het gedaan. Met als platte boodschap aan de dakloze zelf dat hij gewaarschuwd is: wie een tegengeluid laten horen kan rekenen op sancties. Alles wat fout gaat, wordt onder het vloerkleed geveegd. Maar wie eens onder het vloerkleed kijkt, die schrikt zich kapot. Ik vind het echt heel erg dat Haarlem niets doet om het voor deze mensen beter te maken. Ik ben echt boos dat de coalitie totaal niet bereid is iets te doen aan deze situatie. Dus gaan we onverminderd door tot er écht wat geleerd en écht wat veranderd is. Want ieder mens is dat waard. Of hij nou dakloos is of niet.

¹) https://www.haarlemsweekblad.nl/lokaal/maatschappelijk/287702/brede-politieke-wil-om-haarlemse-opvang-te-verbeteren-653014